De zaak Isabella (3) (21)

Vijf dagen aan de televisie gekluisterd. Kranten, tijdschriften en radio-uitzendingen gevolgd. Op straat meningen gepeild. Het is de zondagavond na de uitspraak, de zaak Isabella zit er op. Rust keert weder. Het ligt voor de hand om over theater te spreken. Of over een echte ´Braziliaanse telenovela´, een soapserie op televisie, waar het hele land verzot op is en waarvan er bijna dagelijks negen verschillenden worden uitgezonden. Soms heeft het er inderdaad een beetje van weg. Een beroemde actrice van zo´n Braziliaanse soap woont zelfs een dag het proces bij. Zij heeft een soortgelijke ervaring, een zoontje van haar was jaren geleden vermoord. Commentaar op televisie wordt aangedikt, lekker gemaakt. Veel nadruk op emoties, veel nadruk op gedrag van de verdachten, de familie, de juryleden. Eindeloos filosoferen. Vragen aan deskundigen. ´Denkt u niet dat dit en dit gedrag betekent dat... ` Enzovoorts. Het wordt serieus gebracht, met veel gevoel.
De technische kant van het proces wordt zeker niet vergeten. Hoger beroep, is het mogelijk, hoe dan, wanneer dan? Juryrechtspraak komt niet vaak voor in Brazilië. Alleen als sprake is van een wrede en gecompliceerde moord, simpel gesteld. Veel aandacht voor de juryleden. Wat is hun taak, hoe zijn ze gekozen, moeten ze unaniem stemmen (nee dus) en wat is het verschil met bijvoorbeeld de Verenigde Staten. Goede en begrijpbare uitleg.
Wat echter overheerst, zijn reportages over indrukken buiten de rechtbank. Passeert een familielid van de Oliveira´s de horde journalisten, dan krijgt hij of zij zonder pardon een microfoon onder de neus geduwd. Advocaten, aanklager, niemand ontsnapt. ´´Geen commentaar``, het komt voor. Maar over het algemeen wordt frank en vrij gesproken. Over persoonlijke meningen, over gevoelens weer.
Het proces en de historie ervan hebben vele kanten. Dat de barbertjes moeten hangen, mag voor zichzelf spreken. Brazilie geeft hoog op over de uitverkiezing van de jury. ´Het volk gaat spreken`. Dat mag dan wel zo zijn, maar het volk heeft al lang gesproken, Alexandre en Anna Carolina zijn zo schuldig als de hel. En als de jury dan zo´n goed afgewogen afspiegeling is van de Braziliaanse samenleving, dan zal die echt niet onschuldig stemmen. De kaarten blijken vooraf mirakels goed geschud.
De zaak zelf blijft mysterieus. Nooit meer wordt algemeen bekend wie welke rol heeft gespeeld. Hoe het zover is gekomen. Wat zich tussen de twee veroordeelden heeft afgespeeld, de nacht van de moord. Isabella was voor Nederlandse begrippen een ´scheetje`. Zo zag ze er ook uit. Het lag niet aan haar. Oorzaak van haar dood moet een familie-aangelegenheid zijn geweest.
Jaloezie, afgunst, haat, nijd, frustraties, het zijn gevoelens die iedere Braziliaanse familie kent, in alle denkbare vormen en in alle gradaties. Maar ze worden uitgesproken, bijna altijd opgelost en gesust. Blijven ze echter hangen, dan vormen ze een tijdbom. Als die ontploft, zijn er slachtoffers te betreuren. Zoals in dit geval een onschuldig vijfjarig meisje.
Het is de achillespees van de open Braziliaanse samenleving. Dicht op elkaar, opeenvolgende relatie(s), scheidingen, verdriet, afstand nemen, maar ook weer niet. Weg en toch weer terug. Ingewikkeld? Zeker. Voer voor psychologen? Zeker.
Gedurende het proces worden uren gewijd aan relaties. Tussen Alexandre en zijn vrouw, tussen Alexandre en zijn ex, tussen diens vrouw en diens ex. Hoe duidelijk de relaties ook liggen, ze werpen geen enkel helder licht op de moordzaak. Het leidt niet tot een bekentenis. Of tot een motief. En dat mag opmerkelijk heten. Maar het recht spreekt. De twee gaan voor jaren achter de tralies. Het vonnis is juist, de bewijzen zijn waterdicht, er is geen ruimte voor welke twijfel dan ook. Brazilië haalt opgelucht adem, dit wil ze.
Het proces mag nooit het denigrerende etiket van een soap of telenovela krijgen. Of van theater. Het zou een diskwalificering betekenen, een diskwalificering van een volk. Wie goed heeft gekeken, goed heeft geluisterd, goed heeft gelezen, kan maar tot één conclusie komen. Een indrukwekkend proces als dit legt op een meer dan fascinerende wijze de ziel van Brazilië bloot. In alle naaktheid.