Persoonlijke hartekreet (13)

Iedere samenleving, iedere cultuur, heeft een mooi en een lelijk gezicht. Brazilië bijvoorbeeld. Het geweld neemt er de laatste jaren toe. Drugsmaffia regeert in de enorme krottenwijken in de grote steden. Politie vecht ertegen, maar lost niets op. Sterker, politiemensen zijn betrokken bij illegale wapenverkoop. Criminelen schieten boven hun krottenwijk een politiehelikopter uit de lucht. Ze gebruiken een groot wapen dat slechts de speciale oproerpolitie bezit. Rara, hoe komen ze eraan?
Corruptie duurt maar voort. Het nationale televisiejournaal van de machtige zender O Globo toont een reportage met een verborgen camera. Politici nemen pakken bankbiljetten in ontvangst. Omkoping. De ene keer gaat het om goedkeuring van een immens bouwproject, de andere keer om het stilhouden van autoriteiten inzake onderzoeken naar onder meer belastingontduiking.
Ik wil helemaal niet hierover schrijven. Maar ik doe het, om aan te tonen dat ook de Braziliaanse samenleving haar achillespees heeft. En om niet te doen voorkomen dat alles maar koek en ei is in het land waar ik mijn ziel en zaligheid aan heb verpand.
Deze aflevering is een hartekreet. Verhaalt ook over een pijn, een diepe frustratie. Het heeft te maken met tolerantie, een begrip dat in mijn vaderland nauwelijks meer lijkt te bestaan. Racisme en discrimininatie gaan daar hand in hand. Nog steeds wordt niet vredig samengeleefd met volkeren die er een ander geloof en cultuur op na houden. Nog steeds zitten politici in de Tweede Kamer, gekozen door het volk (!), die menen dat de islam een gevaar inhoudt voor de eigen samenleving. Uiten zich daarover, moeten zelfs voor de rechtbank verschijnen om zich te verantwoorden. Dat het zover moet komen, is alleen al een grote schande.
Brazilië is die vorm van afwijzing volkomen vreemd. Zou een politicus in functie zich in het openbaar uitspreken zoals die wereldvreemde Geert Wilders dat doet, dan wordt hij onmiddellijk uit zijn ambt ontheven en riskeert hij zelfs gevangenisstraf.
Twee reportages op de Braziliaanse televisie zullen me altijd bij blijven. De eerste is een half jaartje geleden uitgezonden. Het betreft een islamitisch gezin uit Iran, dat al jaren woont in de metropool Sao Paulo. Moeder, vader en vier kinderen. Zij met hoofddoek, hij met baard en snor. Cliché. Vijf keer per dag wordt Allah aanbeden, netjes, zoals het hoort. De kinderen gaan naar een normale Braziliaanse school en het gezin spreekt portugees met een Arabisch accent. Grappig. De Iranezen zijn volkomen geaccepteerd. Braziliaanse kinderen komen er over de vloer, spelen samen met de Iraanse kinderen, zingen de klassieke kinderliedjes en kijken naar de Braziliaanse televisie.
Het huis van het gezin straalt onmiskenbaar een Arabische sfeer uit. Die is zonder meer behouden. Een theestelletje met van die kleine glazen kopjes, handgeknoopte tapijten. De Koran op tafel. Bij de thee worden mierzoete hapjes geserveerd.
De camera volgt het gezin in het dagelijks doen en laten. De man en vrouw zeggen gelukkig te zijn in hun nieuwe land en stonden verbaasd over het warme welkom destijds. Dan stapt de cameraman een kinderkamer binnen. Daar aan de wand hangt het. Een enorme vlag van de populaire voetbalclub uit Sao Paulo, Corinthias. Een van de jongens van het gezin laat er geen misverstanden over bestaan. ´´Het is beste club van de wereld, ik volg alle wedstrijden. Ik ben helemaal gek van die club. Mijn vriendjes ook.``
De andere reportage was deze week (15 januari 2010) op tv. Aangrijpend. Een tiener uit Zuid-Afrika droomt ervan om profvoetballer te worden. Hij moet naar Brazilië. Het voetballand bij uitstek, zegt hij. Naar Salvador, want daar wonen veel Brazilianen van Afrikaanse afkomst. Mohammed heet-ie en hij heeft gelijk. Maar liefst 72 procent van de inwoners van Salvador, hoofdstad van de staat Bahia, heeft Afrikaanse wortels. Geen andere stad in het land is zo ´zwart`.
Mohammed verschanst zich in een schip met als bestemming zijn droomstad. Hij wordt op zee ontdekt. De kapitein is woedend, maar toont clementie. Mohammed: ´´Hij heeft me alleen maar een klap in mijn gezicht gegeven. Ik ken verhalen over verstekelingen die zonder pardon levend over boord worden gegooid.`` Weer geen leugen.
De Zuidafrikaan gaat van boord in Salvador, zwerft wat in de rondte en ontmoet er een familie. Die neemt hem mee naar huis, neemt hem op in het gezin, geeft hem een kamer en een bed. Zomaar. Een beetje een hippiefamilie, net zo zwart als Mohammed, dreadlocks. De Zuidafrikaan wordt onmiddellijk in het hart gesloten van gezin en buurt en traint binnen enkele dagen al mee bij een kleine voetbalclub. Hij heeft zonder meer talent.
De godsdienst van de familie in Salvador is candomblé. Een van oorsprong Afrikaanse religie, die veel op heeft met geesten en verschillende goden. Mohammed is moslim. Ook hij gaat vijf keer per dag op een matje op de knieën. Dat knielen doet hij overigens ook als hij een doelpunt heeft gescoord. De vader van het gezin vertelt voor de camera dat hij geen enkele moeite heeft met het geloof van zijn nieuwe zoon. Candomblé en islam, twee absolute uitersten. ´´Ach``, doet vader niet moeilijk, ´´het is zíjn geloof en ik denk dat we dat moeten respecteren. Ik ga hem niet veranderen, laat hem zijn eigen gang gaan.´´ Einde onderwerp.
En in mijn eigen vaderland? Daar worden binnenkort gemeenteraadsverkiezingen gehouden. In Den Haag mag een partij meedoen met de naam ´Stop Wilders Nu`. Goed voor een glimlach? Nee, helemaal niet, het is in- en intriest.