Geweld tegen vrouw neemt toe (108)

Een kort bericht, slechts enkele regels. Op een Braziliaanse internetsite. Maandag 14 maart 2011. Politie arresteert een man in de wijk Bangu in het westen van de stad Rio de Janeiro. Hij wordt verdacht van poging tot moord op zijn vrouw. Hij valt de vrouw ´s nachts aan met een mes. Zij raakt niet gewond. Het gaat om een misverstand. De man zit in de cel. Een zoveelste bericht over weer mannelijk geweld tegen weer vrouwen in Brazilië. Dit is absoluut geen blog om vrolijk van te worden. Integendeel. Het is pure afschuw. Maar verzwijgen mag niet. Nooit.
Geweld tegen vrouwen in Brazilië is oud nieuws. Maar onderzoeken, actuele cijfers en acties blijven wekelijks in de pers en op internet verschijnen. Gelukkig. Triest zijn echter cijfers die spreken toename van dit type van geweld. Het Braziliaanse instituut Patrícia Galvão publiceert op journalistieke wijze specifieke onderwerpen over Braziliaanse vrouwenzaken. Dat doet het instituut onvervaard en met een goede onderbouwing. Op de website Patrícia Galvão dus ook aandacht voor de toename van geweld tegen de vrouw. Weerzinwekkende cijfers. De staat Rio de Janeiro heeft iets meer dan zestien miljoen inwoners. Te vergelijken met Nederland. Iedere twee uur, in 2010, is een vrouw slachtoffer van een verkrachting in die staat. Volgens het Braziliaanse Instituto de Segurança Pública worden in dat jaar 4.589 verkrachtingen geregistreerd, een gemiddelde van twaalf per dag. Een toename van 11,3 procent vergeleken met 2009, in dat jaar staat de teller op 4.120. Vergeleken met 2006 zelfs een vermeerdering van 43,4 procent. Opmerking mijnerzijds. Het zijn bij de politie aangegeven verkrachtingszaken. Onmogelijk om te gissen hoeveel verkrachtingen of pogingen daartoe onder de lakens en de dekens blijven. Binnen een relatie, binnen een huwelijk. Vrouwen zijn nog altijd doodsbang om aangifte te doen. Helaas. De straffen op verkrachting en geweld tegen de vrouw zijn onverbiddelijk. Zes tot tien jaar de cel in. Dat kan oplopen dertig jaar als het slachtoffer het geweld niet overleeft.
De nieuwe wet Maria da Penha wordt op 22 september 2006 van kracht in Brazilië. Wet nummertje 11.340. Bescherming van de vrouw, aanpak van geweld tegen de vrouw, vervolging, straffen. Eén dag na instelling van de wet gaat een eerste verdachte de cel in. Dat gebeurt in Rio de Janeiro, een man probeerde zijn ex-vrouw te wurgen. Dat klinkt hoopvol, maar is het geenzins. Natuurlijk, uitstekend dat die wet er is, daar niet van. Maar 4,5 jaar later verschijnt het volgende bericht op, wederom, de website Patrícia Galvão. Maandag 14 maart 2011: de Braziliaanse regering gaat meer werk maken van Maria da Penha. Want na onderzoek blijkt dat veel vrouwen aangiftes terugnemen, dat verdachten ontsnappen aan vervolging. ´´Verkeerde interpretaties bij toepassing van deze wet moeten worden voorkomen``, vindt het Ministério Público Federal, waarin landelijke en staats-aanklagers zijn verenigd. Deze aanklagers brengen zaken voor de rechters. ´´Na instelling van Maria da Penha is geen afname van geweld tegen de vrouw geconstateerd. Uitblijven van straffen, van veroordelingen, stimuleert dit soort geweld.`` Het is niet waar zeg.
Het Superior Tribunal de Justiça, het hoogste gerechtelijke orgaan in Brazilië, snijdt drie heikele onderwerpen aan. Aangifte van het slachtoffer en het nemen van gerechtelijke stappen zijn vrijblijvend. Het is mogelijk om het proces onderwijl stop te zetten, waardoor verdachte uiteindelijk nooit meer wordt gestraft. Het derde punt snijdt het diepste in het hout. Het slachtoffer zal voor de rechter moeten verschijnen om daar in levende lijve te getuigen van de aanklacht. Cijfers leren dat tachtig procent van de opgeroepen vrouwen de gang naar de rechter niet maakt. Uit angst of de datum van verschijning is domweg vergeten. Vrouwenorganisaties in Brazilië vinden dat ieder geweld tegen vrouwen zonder meer gerechtelijke vervolging verdient en dat het slachtoffer niet verplicht voor de rechter hoeft te verschijnen. Klare taal. Nu omzetten in daden. Het spreekt in het nadeel van Brazilië dat bijna vijf jaar na dato van instelling van een wet er nog zoveel lagunes zijn. De positieve zijde is echter wel de wil om het geweld tegen de vrouw daadwerkelijk aan te pakken. En campagnes in den lande om vrouwen ervan te overtuigen de stap naar politie en rechter te maken.
Eindelijk. Helaas zijn het voornamelijk mannen die die wil gestalte moeten geven. Een kleine nuance. De kersverse vrouwelijke president Dilma Rousseff (fotootje onder) van het Latijns-Amerikaanse continent voorstaat een rigoureuze uitvoering van Maria da Penha. ´´Geen tolerantie in zaken van geweld tegen de vrouw. Onacceptabel.`` Wel volhouden Dilma!
De diep gewortelde angst van vrouwelijke slachtoffers van mannelijk geweld is maar al te begrijpelijk. De molens in Brazilië malen langzaam, het is zo vaak geschreven. Een Delegacia de Defesa da Mulher bestaat. Een afdeling van de politie speciaal voor de vrouw. Ze kunnen er aangifte doen van geweld. Dat moet op papier, daar moeten bewijzen voor zijn. Onderzoek volgt. Het duurt. De vrouw in kwestie dient sterk in haar slippers te staan, er is moed voor nodig. Want na aangifte keert de vrouw terug naar huis. Krijgt manlief lucht van de zaak, dan kan meer geweld volgen. Jawel, vrouw kan onderduiken, in een blijf-van-mijn-lijf-huis, bij familie of kennissen. In een andere stad. Maar er zijn kinderen thuis, die hebben verzorging nodig, aandacht en liefde.
Twee korte berichten tot besluit, zonder commentaar, slechts enkele regels. Vrijdag 18 maart 2011. São Paulo. De 19-jarige Francisco Alison Pereira vermoordt zijn vrouw, de slechts zestien jaar oude Janine da Silva Pereira. Het meisje was zwanger (foto rechts: echtpaar Pereira). De jonge aanstaande vader moet uitzinnig van woede zijn, hij steekt het slachtoffer maar liefst 47 keer met een mes, waarvan veertien keer in de zwangere buik. De politie krijgt om half tien ´s avonds een melding. Ter plekke treft het de overleden jonge vrouw aan.
Zondag 20 maart 2011. Een echtelijke ruzie eindigt in een drama, in het plaatsje Jardim Alegre, in de zuidelijke staat Paraná. De 38-jarige Carlos Alberto Félix brengt met twee messteken zijn vrouw, de 29-jarige Norli Santos Tavares, om. Het stel heeft drie kinderen. Eén van hen, een tweejarige, is getuige van de brute en bloedige moord.