Persoonlijke brief aan collega Ernste

Beste Bert,

Hartelijk dank voor je immer positieve en onderbouwde reacties op Het andere Brazilië. Zoals die op ´Politie-actie tegen maffia in Rio de Janeiro` op 17-11-2011. Je schrijft: ´Inderdaad. De actie was uitvoerig aangekondigd, dus de drugshandelaars waren vertrokken. De beweging van B naar C was al ingezet. Een gemakkelijk succes voor de autoriteiten, waarvoor ze zich weer uitvoerig op de borst klopten`. Een reactie uit het hart gegrepen. Tussen ons gezegd, geschreven en gezwegen, soms baart de met name de internationale berichtgeving over mijn tweede vaderland mij ernstig zorgen. Een kritische houding ontbeert. Invallen in sloppenwijken in Brazilië is vaak en volkomen legitiem een journalistieke aanleiding om er over te berichten. Nieuws is nieuws, je weet het als geen ander. Beelden van het neerschieten door criminelen van een politie-helikopter in een favela in Rio de Janeiro zijn terecht de wereld overgegaan. Dat is al een tijdje geleden (foto boven). Actueler zijn de grootscheepse leger- en politie-acties om sloppenwijken te ontdoen van heersende professionele criminele organisaties. Met in het achterhoofd de komende Olympische Spelen en WK-voetbal in Brazilië. Maar waar blijft de kritiek en een scherpe analyse? Ben ik een zeikerd, te negatief? Lees ik niet goed? Natuurlijk, de ultra-linkse Braziliaanse pers zet kanttekeningen. Dat blijft echter marginaal. En internationaal? Het lijkt me op slechts vreedzaam volgen van het nieuws. Ik merk dan ook met name via Twitter dat veel Nederlandse liefhebbers en (beetje) kenners van Brazilië hoopvol zijn gestemd. Sloppenwijken die weer ademhalen, ontdaan van criminelen, ontdaan van het criminele juk. Het is waar, wie het Braziliaanse nieuws over het leven na politie-optredens in grote favela´s in São Paulo en Rio de Janeiro volgt, kan bijna niet anders tot genoemde conclusie komen. De situatie is verbeterd en verbetert. Het gaat de goede kant op, toch? Ik volg diverse Braziliaanse favela-sites, die erg leuk zijn, maar minder informatief, en luister naar radiostations en -piraten in sloppenwijken in São Paulo en Rio de Janeiro. Eenzelfde beeld doemt op. Opluchting, tevredenheid bij bewoners over de politionele schoonmaakacties. Nou dan, wat zeur ik? En, wie ben ik? Deskundig? Bezoek ik sloppenwijken, doe ik aan eigen waarneming? Neen, niet deskundig, bezoek die favela´s niet, woon er op honderden kilometers van af, in het centrale westen van Brazilië. Welk recht meet ik me aan? Maar Bert, ik ken de geaardheid van het beestje. Een Braziliaan is bovenal een optimistich mens. Een zwak lichtje in de duisternis wordt al snel een fel schijnende lamp. Een Braziliaan is ook bovenal trots op zijn land. Trots op het binnenhalen van Olympische Spelen, weet je nog wat voor feest het was in Rio na de bekendmaking ervan, nog meer trots op het komende wereldkampioenschap voetbal voor landenteams. Voetbal stroomt nu eenmaal door de Braziliaanse aderen. Daarbij, een Braziliaan houdt niet van kritiek, gaat daar moeilijk mee om. Je weet dat hier in dagelijkse gesprekken eerst oeverloos over koetjes en kalfjes wordt gesproken voordat mensen de euvele moed hebben om kritiek uit te spreken.
Ik schrijf het meerdere malen, val in herhalingen. Dat is niet goed. Maar ik wil benadrukken dat de Braziliaanse maffia en de Braziliaanse moderne georganiseerde misdaad zich niet zo gemakkelijk laten verjagen. Brazilië is enorm weids, heeft ondoordringbaar achterland. Waar beschermde indianenstammen wonen, die (gelukkig) geen weet hebben van de moderne wereld om zich heen. Waar moderne slavenarbeid bestaat, waar rijke herenboeren eigen wetten maken en eigen rechter spelen. Uitgerekend een perfecte schuilplaats voor criminelen. Het is maar een voorbeeldje.
Tot besluit. Ja, ik ben pessimistisch over een veilig(er) Brazilië in 2013 (voetbalevenement Confederations Cup), 2014 (WK) en 2016 (Olympische Spelen). Natuurlijk, de tijd zal het leren. Maar het is vroeg dag. Van mij mag de internationale pers meer en vooral kritischer schrijven over de Braziliaanse voortgang van het waarborgen van die door haar zo verheerlijkte en toenemende veiligheid. Misschien helpt het. Wat denk je Bert? Of ben ik toch te negatief, toch te Hollands, wellicht?

Hartelijke groeten van een collega uit een
afwisselend doornat en kurkdroog Goiãnia.

Bert Ernste is een freelance kwaliteitsjournalist, die afwisselend vanuit Utrecht en São Paulo werkt. Hij schrijft onder meer over Brazilië, Portugal, West Papua, Nederlands Nieuw-Guinea, media, bedrijfsjournalistiek en openbaar bestuur. En dat doet hij met veel kunde, zie zijn website (www.ernste.net). Ernste is behalve een aardig mens, een journalist die geen blad voor de mond neemt en weet waarover hij schrijft. Geen wonder, hij heeft ruim tien jaar ervaring in binnen- en buitenlandse journalistiek. Ernste schreef voor Het Financieele Dagblad, Economisch Dagblad, NRC Handelsblad en werkte voor radio en televisie.