Flávia is op haar zestiende al via een studiegroep van de katholieke kerk in aanraking gekomen met politiek. De PT sprak haar aan. Ze stemde voor de eerste keer nadat ze de achttienjarige leeftijd bereikte. Het is december 1989 en de stem gaat naar...presidentskandiaat Lula. ´´Ik ben daar nog steeds trots op. Hoewel hij niet won``, legt Flávia uit. Nu is ze secretaris van de afdeling tegen racisme binnen haar partij. Om de introductie af te sluiten, Flavia is van de militante linkervleugel. De partij kent acht stromingen, de 40-jarige lerares is Marxiste. Fel en uitgesproken. Dat zal deze dag dan ook meermalen laten horen.
De afspraak met Flávia is gemaakt in het hartje centrum, bij het grote Lyceum van Goiãnia. Eén van de oudste scholen van de stad, met een roemrijke historie. Daar hebben politiek belangrijke mensen van de staat Goiás, waar Goiãnia de hoofdstad van is, onderwijs genoten. Het is half elf in de ochtend en het regent. Na dagen enorme hitte, blauwe luchten en zonnenschijn, even wennen. Grijze wolken, geen straaltje zon, plassen water op straat, modder. We zijn een paar minuten eerder dan Flávia bij de ingangspoort van de school. Daar is ze, zwaaiend, brede grijns. Gekleed in een rood PT-shirt uit 2002, het jaar dat Lula de presidentsverkiezing voor de eerste keer won. Flávia draagt het shirt alleen op bijzondere dagen. Legt ze weer uit. Zenuwachtig? ´´Nee, ik ben een gelukkig mens, we gaan vandaag historie schrijven.``
Bij de ingang van de school ontmoet Flavia talloze bekenden. Ook in knalrode PT-shirts, met PT-speldjes, met stickers op de kleding. Het is onophoudelijk omhelzen en zoenen. Dit is dé dag van en voor de PT.
Tumult onstaat. Een PT-aanhanger met PT-shirt en grote vlag aan een vlaggenstok wil de school binnen. Dat mag niet. Volgens de Kieswet. Geen vlaggen, geen campagne op de verkiezingsdag. De man moet achter in de veertig zijn, intelligente oogopslag, lang, grijs-zwarte haren. Een kleine tengere politievrouw houdt hem tegen. ´´Ik mag naar binnen volgens de wet, ik draag deze vlag, doe en zeg verder niets.`` Politievrouw is onvermurwbaar. Een advocaat bemoeit zich ermee. ´´Hij mag naar binnen.`` Een justitieel medewerker van het landelijke verkiezingsbureau bemoeit zich ermee. ´´Nee, u komt er niet in.``
Een geanimeerde discussie begint. Televisiecamera erbij, fotografen. Ik sta helemaal vooraan en krijg ineens een flinke duw van een fotograaf achter me. Hij wil beter uitzicht. Rustig maar. De man rukt voetje voor voetje op richting ingang. Met vlag. Onophoudelijk discussiërend. De politievrouw die hem tegenhoudt, krijgt hulp van twee potige mannelijke collega´s. Voor één van hen is genoeg zo. Hij pakt de PT´er bij een arm en duwt hem naar achteren. De man wil terugkeren. Dan wordt zijn vlag afgepakt. Het is einde verhaal. De man schikt zich en loopt zonder vlag naar binnen. Geïrriteerde mensen schreeuwen hem toe: ´´Waar is je respect voor de Kieswet gebleven!?``
Het blijft vreemd. Geheel gekleed in het rood van de partij mag, maar een rode vlag erbij is verboden. Ik wil niet weten wie gelijk heeft.
Discussies tussen een advocaat, gespecialiseerd in politiek recht, en politiemensen duren voort en leveren geen winnaar op. Laat maar. Flávia staat op steenworp afstand van het tumult en toont een brede glimlach. ´´Vind je het leuk hier?`` O ja, even vergeten, Flávia is van die militante vleugel.
Een hongergevoel bekruipt de magen. We gaan eten. Vlakbij het lyceum, op de hoogste verdieping van een shopping-centrum. Daar zijn allerlei soorten restaurantjes en in het midden tafeltjes en stoeltjes. Buiten zitten kan en levert een fraai panorama op van het lyceum en de verkiezingsdrukte eromheen.
´´Waar is de toilet?``, vraagt Flávia. Mijn vriendin wijst: ´´Rechtdoor, links en dan weer links.`` Flavia reageert razendsnel. ´´Mooi, want rechtsaf ga ik niet.``
Na de maaltijd naar een ander lyceum. Aan de andere kant van het centrum. Een heel ander lyceum. Van katholieke huize en particulier. Prachtig gerenoveerd pand. Bijgehouden tuinen, fraai meubilair. Heel wat anders dan het ook het aloude staatslyceum. Het is rustig, geen militante PT´ers. Zelfs geen mensen met T-shirts van PT of PSDB, de partij van José Serra, ontbreken. In een zijgang een grote zwarte pop. Met een groot gat op de plek waar de mond zit. Daar kunnen leerlingetjes ballen of grote proppen doorheen gooien. Een speeltuig.
Flávia maakt onmiddellijk een foto. ´´Zie je nou! En maar zeggen dat Brazilië geen racisme kent. Dat iedereen hier gelijk is. Waarom is die pop zwart? Het is een negerpop, stereotiep niet?``
Flávia steekt van wal, dat zal de hele dag door doen. Een waterval van zinnen, van wat niet deugt in haar ogen en wie niet deugen. Ze gebruikt om de haverklap het vragende zinnetje ´dat is de waarheid, niet?´ Om haar gelijk te halen en haar meningen kracht bij te zetten. Over het tumult bij het andere lyceum zegt ze nog: ´´Hij mocht erin, maar ja, de politie hè, die is van de PSDB, de partij van Serra! Wat? PSDB, sociaal-democraten? Die partij is liberaal, rechts dus. Het zijn kapitalisten!`` O ja, Flavia is van de Russische communist Karl Marx (1818-1883). Hoeveel jonge kiesgerechtigden Nederlanders zegt die naam nog wat, denk ik stilletjes. En zouden er nog Marxisten in Holland bestaan?
Het is na vieren. Geen uur meer en de stembureau worden gesloten. We gaan naar het campagnepand van de PT, ook in het overigens uitgestorven centrum. Lopen maar weer. De voeten protesteren, maar afleiding is er genoeg. Flávia vertelt over haar ´politieke loopbaan` en over de structuur van de PT. Lesjes Braziliaanse politiek. Een jongeman opent het pand op het moment dat we arriveren. Het is rustig. Twee mannen staan buiten, ook in PT-shirts. Flavia omhelst en stelt voor. Ook van dezelfde militante vleugel. Aardige lui, één van de twee heet Fabio en ik stel wat vragen. ´´Het is goed dat er verschillende opvattingen binnen de partij zijn. Verschillende denkbeelden. Niemand heeft de macht, we wisselen ideeën uit, het maakt de partij sterker. De PT is de enige Braziliaanse partij op deze leest geschoeid.``
Wij zoeken een bar om wat te drinken. Maar alles is gesloten. Na kilometers te voet vinden we een verkooppunt van onder meer frisdranken en bier. We bestellen blikjes bier en drinken die buiten op. Lopen maakt ook dorstig. Het is precies twee minuten over vijf. Stembussen dicht.
Een kleine televisie staat aan in het verkooppunt. De PT´ers kijken er gespannen naar. Want vandaag is het niet alleen die presidentsverkiezing. In acht van de 26 staten wordt ook voor de tweede keer gestemd op een gouverneur. Voor Goiás zijn dat Iris Rezende en Marconi Perillo. Rezende is van de PT, zijn tegenstrever van de PSDB. Oeps, de PT´er gaat nipt verliezen van de PSDB´er, zo leren de eerste prognoses. Dat is een gevoelige nederlaag, de PT´ers zijn er zelfs even stil van. Discussies over en weer, over het inzetten van Rezende, een man van in de zeventig maar wel met een grote staat van politieke dienst. Onder andere burgemeester van Goiãnia geweest.
Maar het goede gemoed lijdt er niet onder. Terug naar het verkiezingspand. Ik hoop dat het de laatste voetreis wordt. Bij het pand staan de stoelen al buiten. De regen houdt op. Een verkoper met gekoelde blikjes fris en bier komt aan. Die doet onmiddellijk goede zaken. De nederlaag van Rezende wordt duidelijker. Mijn vriendin fluistert me toe: ´´Ze zijn alle twee eigenlijk niks. Een drama voor Goiás.`` Dat zullen we maar niet hardop herhalen.
Kijk eens aan, wie daar staat? De man van het tumult eerder op de dag. Kennismaken. Hij is schrijver, heet Marcos Barbosa en is 53 jaar oud. Ook fanatiek PT, zelfs kandidaat voor de Braziliaanse Tweede Kamer geweest. Kijk eens aan. Hij lacht breeduit, het is een aardige vent. ´´Waar mijn vlag is? Die heb ik terug hoor, vrienden hebben hem meegenomen.`` Marcos ontkent dat hij provoceerde. ´´Ikke? Welnee joh, ik wilde slechts mijn recht halen, dat is alles.`` Ja, Marcos, dat is alles. Hoe kom ik toch op provocatie? Sorry. We lachen het af.
PT´ers, jong en oud, dragen enorme vlaggen en zwaaien ermee op straat. Passerende auto´s worden bedekt met het rode doek van de PT. Niemand protesteert. Dan het lang verwachte tijdstip. Het is na zevenen in de avond, al lang donker. Het grote scherm met daarop de uitslagen van de presidentsverkiezing verhuist van binnen naar buiten. Roussef staat op 54,22 procent, Serra op 45,78 procent; 80,66 procent van de stemmen is geteld. Nog enkele minuten. De mededeling komt via luidspeakers: Dilma Roussef is presidente, José Serra kan haar niet meer inhalen. Gejuich. Muziek op straat. Samba is het, teksten zijn aangepast en gaan over Dilma als presidente. Vrouwen dansen die samba, blokkeren de straat. Vlaggen gaan de lucht in, het is een indrukwekkend spektakel.
Flávia ontvangt felicitaties en deelt ze uit. Ze straalt aan alle kanten, ze geeft bijna licht. ´´Je gaat toch ook mee naar de hoofdstad Brasilia hè? Op 1 januari is het.`` Huh, wat? ´´De officiële installatie van Dilma.`` Ik zal het in welwillende overweging nemen, wordt de belofte.
Maar ik denk aan een warme douche en een bank. Voeten de lucht in. We gaan dineren, op mijn kosten. Flávia verdient het, ze is een prachtmeid. De laatste voetreis, ditmaal naar een uitpuilend restaurant. Meer PT-ers blijken honger te hebben. Het is groot feest. Daarna met de taxi naar huis, het is na tienen. Mijn hoofd zit vol. Met PT-muziek. En met die ene kreet: Olé-Olé-Olé-Ola, Dil-ma! Dil-ma!
.png "English"){kind=small}
Geen opmerkingen:
Een reactie posten