Gevangenissen (54)

Nog steeds zijn mensen van mening dat het wel meevalt met verschillen tussen Nederland en Brazilië. Dat beide landen corrupte ambtenaren kennen, dat in beide landen bureaucratie heerst, dat in beide landen overheden langs elkaar heen werken, dat in beide landen wordt gediscrimineerd. Natuurlijk, het is zeker waar. Maar de mate waarin, wil nogal schelen. Nederlandse wethouders worden niet bij de douane op een vliegveld betrapt op het verbergen van dollarbiljetten in de onderbroek, in Nederland hoef je niet ieder officieel document onnodig eerst te laten afstempelen en in Brazilië is, godzijdank, geen PVV actief. Zomaar drie dwarsstraten.
Een vierde dan. Ze zijn voor het grijpen. De Volkskrant schrijft maandag 20 september 2010 dat gevangenen in Nederland honger lijden. Ze krijgen niet meer elke dag een half brood, maar om de dag. De Commissie van Toezicht van de Penitentiaire Inrichting Haarlem stelt te worden overladen met klachten van gedetineerden met honger. Gevangenen krijgen dagelijks een lunch, een magnetronmaaltijd, en zes boterhammen. Ze kunnen om meer brood vragen, maar als ze dat doen, dan wordt het volgens de De Volkskrant niet gegeven.
Rede Globo, de grootste en machtigste televisiezender van Brazilië, toont op maandag 20 september 2010 een reportage over een gevangenis in het noorden van het land. Wat een toeval, dezelfde dag. Een rechter, meer justitiële medewerkers en een camerateam bezoeken de gevangenis. Een half brood om de dag? Magnetronmaaltijd? Joh. Het eten wordt klaargemaakt in grote pannen, boven en naast een open riool. De camera ziet een gat in de grond, even speuren. Ah, het is een rioolput. Wat is dat toch voor een gekrioel? Wie zijn daar zo blij? Ratten! Gevangenen klagen: ´´We worden ´s nachts gebeten door ratten, we hebben niet allemaal een matras, we zitten met veel te veel in één ruimte en de hitte is enorm.`` Het dak van de cellen is gemaakt van golfplaat. Dat houdt de hitte vast en heet is het in Pará, een noordelijke Braziliaanse staat, waar de gevangenis ligt.
Naar gezicht. Koppies van jonge gevangenen, tegen elkaar aan, bij de tralies, voor de camera. Naakte bovenlichamen. Smerige cellen. Het bord met eten wordt getoond. ´´Dit moet vis zijn. Ruik eens, het stinkt.`` Te zien is een onsmakelijke pap, het enige dat erin te herkennen is, is een stukje wortel. Die gevangenen vragen zeker niet om meer. De gevangenisdirecteur doet alle kritiek met een lachje af. ´´We zullen eens zien hoe we de omstandigheden kunnen verbeteren``, belooft hij. Maar voegt eraan toe: ´´Die ratten, ja, dat is de schuld van de mensen zelf. Die gooien eten naar buiten.`` Directeur, wat wil je? Beter honger lijden, dan een onbestemde warme pap met stank van poep naar binnen werken.
Overbevolking in de eigen gevangenissen is al jaren een doorn in het oog van Brazilië. Daardoor is er meer irritatie, meer geweld. Een oplossing in het bouwen van nieuwe gevangenissen biedt amper soelaas. Ook gaan criminelen binnen de gevangenissen gewoon door met het organiseren van afrekeningen in het circuit en grote drugdeals. Informatie wordt via verborgen mobiels en bezoekers doorgegeven. De echtgenote komt op bezoek en hoort van haar man in de boeien wie er de volgende week vermoord dienen te worden. Zo simpel ligt het. Gevangenisbewaarders steken hier en daar een helpend handje toe. In ruil voor extra centen. De verlokking is groot, de bewaarders verdienen nu eenmaal niet het hoogste loon.
Verder kent ook Brazilië het ´half-gesloten-regime`. Overdag vrij, ´s avonds weer het volle celletje in. Nou ja, overdag vrij, er is maar werk genoeg. Mafiabazen in streng beveiligde gevangenissen geven opdrachten door aan het crimineeltje in het half-gesloten-regime. Weergave van mobiel telefoonverkeer tussen die twee is tijdens weer een andere reportage op televisie te beluisteren. ´´Hé man, je moet nog wel die en die een bezoekje brengen.`` Het crimineeltje klaagt: ´´Ja maar, het is al laat, ik moet zo weer terug zijn.`` Alles in code natuurlijk, maar het is klip en klaar dat een of andere transactie wacht op afhandeling.
Nederlandse gevangenissen gooien eten weg, luidt de kritiek. Een onderzoek is op handen. Ook naar samenstelling van het dagelijkse voedselpakket, dat een ´wetenschappelijke` basis heeft, zo wordt onder meer gekeken naar de grootste eters. In Brazilië zijn het de gedetineerden die het eten weggooien. Ratten doen zich tegoed en wedijveren met de gevangenen wie er in getal overheerst. Gokje wagen? Ach, het hoeft niet, laat maar. Het is slechts weer een ander groot verschil. Tussen Nederland en Brazilië.