WK 2010 9 (37)

Het is ´the day after`, zoals Engelsen zouden zeggen. De dag erna. Brazilianen lopen verdwaasd en verloren rond op straat. Rode en vermoeide oogjes en klagen. Ze hebben de 2-1-uitschakeling van hun land in de kwartfinale van de WK tegen Nederland niet verwerkt. De bokser ligt na de knock-out nog steeds groggy op de mat. Hij moet eerst maar eens opstaan. Praten, dat wel. ´´De eerste helft was zo goed, we hebben het onnodig weggeven.`` Het is het eerste dat over de lippen komt. Dan gaat het los. Trainer Dunga, die al te kennen heeft gegeven onmiddellijk op te stappen (´´mijn contract was voor vier jaar en dat eindigt nu``), krijgt de volle laag. ´´Hij heeft sterke spelers thuis gelaten, hij is er niet in geslaagd om Brazilië te laten voetballen, hij...`` Het komt een beetje zielig over, maar het is ze vergeven, ze moeten ergens heen met hun frustraties. Het lucht op, dat ook.
Het is opmerkelijk hoe een immens land ineens daadkracht toont. Normaliter gaat het langzaam of helemaal niet in Brazilië, maar een dag na de uitschakeling op een WK toont een uitzondering die de regel bevestigt. ´s Ochtends bij het krieken van de dag is er op straat niets meer wat maar in de verte doet denken aan een wereldkampioenschap voetbal. Geen vlaggetjes aan auto´s, geen verkoop van gele shirtjes bij rotondes en grote wegen, niemand draagt maar iets van een nationaal voetbalshirt, grote Braziliaanse vlaggen in de top zijn gestreken. Vreemd gezicht. Alsof de WK afgelopen is, alsof het nooit is begonnen. De mensen zijn grijzer gekleed, het voelt ook grijzer aan. De sfeer is triest. Het is moeilijk uit te leggen. Misschien zo: iemand die niets met voetbal heeft en niet zou weten wat er is gebeurd, zou zich kunnen afvragen of wellicht een geliefd staatshoofd is overleden. Mensen vormen groepjes, praten, zoeken bevestiging en steun. Ogen nog rood van het huilen de dag ervoor. Kom aan het nationale elftal, dan kom je aan de ziel van de Braziliaan. Dat dwingt respect af.
Het is zeker niet gemaakt, zoals in Nederland. Waar Oranje meer wordt beleefd als een nationaal feestje. Het dragen van een oranje shirtje is een verkleding voor een soort carnaval. Mensen die niet eens acht spelers van de selectie kunnen opnoemen en waar ze momenteel spelen. Die niet de resultaten uit het hoofd kunnen opzeggen van de laatste vijf WK´s van hun land. Natuurlijk, ze zijn begaan en de vreugde na een overwinning is legitiem. Maar de beleving staat in geen vergelijking tot wat een Braziliaan voelt voor zijn nationale elf. Het is niet minder of meer, het is slechts een verschil tussen twee culturen.
Argentinië-Duitsland begint. Een televisiecommentator tekent droogjes aan: ´´De Braziliaanse spelers zijn nu bezig met het pakken van de koffers.`` Duitsland scoort al vroeg. Daarna maakt de onnavolgbare en in vorm zijnde Argentijn Messi weer eens een mooie actie. Commentaar: ´´Die Messi kan in zijn eentje een wedstrijd beslissen. Heb je zo´n speler, dan ben je niet alleen afhankelijk van het collectief. Dan hoef je alleen maar te zorgen dat je niemand verliest, bijvoorbeeld na een rode kaart.`` Met een vette knipoog naar de uitsluiting van de Braziliaanse speler Felipe Melo gisteren tijdens het debacle tegen Nederland. Ook de commentatoren zijn maar mensen, ook zij zijn maar Brazilianen. Ze praten een beetje snel vandaag.
Van grootspraak dat in de halve finales van deze WK vier Latijns-Amerikaanse landen vertegenwoordigd zullen zijn, te weten Brazilië, Uruguay, Argentinë en Paraguay, is geen sprake meer. Ook die fabel is uit de wereld.
Eerst moet de dagelijkse routine weer routine worden. Kranten in mijn wijk zijn altijd voor acht uur ´s ochtends te koop. Vanochtend zijn ze tegen negen uur nog niet bij de vele tijdschriftenstalletjes gebracht. Winkels gaan open, maar de een na de ander. Schoorvoetend bijna. Niemand klaagt. Iedereen weet waarom. In de bus wordt naar elkaar geknikt of even een stevige arm om een schouder geslagen. Zachtjes knijpen, zonder woorden.
Wat hilariteit oplevert, zijn reclames op de televisie. Die zijn in een speciaal WK-jasje gestoken. Een Braziliaans jasje wel teverstaan. Van biermerken tot aan scheerzeep toe. Het merendeel is niet meer te zien vandaag. Maar enkelen worden toch nog uitgezonden. Zal met het contract te maken hebben. Het levert hoongelach op. Brazilianen in gele voetbalshirts die juichend naar een bank huppelen om een rekening te openen. Dat kan en mag niet meer.
Het is rust bij Argentinië-Duitsland. Snel naar een tijdschriftenstalletje. Ja hoor, ze zijn afgeleverd. Maar niet allemaal. Twee kranten gekocht. ´Het einde van het tijdperk Dunga`, ´We zijn ondergedompeld in oranje` en ´Melo heeft ons de das omgedaan` zijn enkele koppen. Ook wordt geschreven, en nog wel op de voorpagina: ´Brazilianen zullen nu massaal Argentinië tegen Duitsland steunen`. Kan het gekker? Even vertalen: Nederland is uitgeschakeld en nu zullen alle Oranjefans massaal hún buurman Duitsland steunen. Dan kan de Nederlandse journalist die dit schrijft, maar beter verhuizen naar een land heel ver weg.
De Braziliaanse voetbalfan moet niets hebben van het Argentijnse voetbal en dat is zwak uitgedrukt. Maar het doet niet ter zake deze dagen. Alle aangeboden therapieën, hoe onzinnig ook, worden van harte omhelsd. Want de bokser moet opstaan, zich douchen en opmaken voor het volgende gevecht. Dat duurt dan wel vier jaar, maar het wordt ongetwijfeld het gevecht van de eeuw: het WK 2014 in Brazilië.