Kinderen achtergelaten op boot (143)

Artikel 133 van het Braziliaanse Wetboek voor Strafrecht is duidelijk. Zonder toezicht achterlaten van kinderen en hulpbehoevende ouderen is een misdaad. Afhankelijk van de ernst van de situatie kan de rechter een gevangenisstraf opleggen van zes maanden tot drie jaar. Een Eindhovens echtpaar, dat met een zeilboot rond de wereld vaart, kent die Braziliaanse wet nu en de schrik zit er goed in. Moeder en vader sluiten dinsdagavond 26 juni 2011 drie kinderen in de leeftijden van zeven maanden, twee en vier jaar, op in hun jacht, dat verankerd ligt op driehonderd meter van de Iate Clube do Rio de Janeiro (Jachtclub van Rio de Janeiro) in het zuiden van deze Braziliaanse stad (foto rechtsonder). Ze doen het met de volgende reden: ze gaan even op bezoek bij vrienden, die met hun boot slechts enkele honderden meters verderop liggen. Dat korte bezoekje van nog geen drie kwartier komt de Eindhovenaren duur te staan. Vissers op hun terugweg slaan die dinsdagavond om acht uur ´s avonds alarm. Ze horen gehuil, afkomstig van kinderen in een boot. Ze waarschuwen het brandweerkorps van de marine in de wijk Botafogo. Die gaat op onderzoek uit, boot voor boot. Tot de brandweerlieden aankomen bij het Hollandse jacht. Ze bevrijden de drie kinderen, die volledig in paniek zouden zijn. De twee oudsten dragen geen zwemvesten, meldt de Braziliaanse pers verder. Subtiel. Meer details volgen. Brandweerlieden brengen de kinderen in eerste instantie naar de jachtclub, waar zo`n honderd genodigden een opening van een expositie van de artiest Eduardo Camões bijwonen. Andere brandweerlieden blijven achter en wachten de ouders op. Onder de genodigden op de expositie de Braziliaanse Maria Cristina Skowronski-Flynn, die in Amerika woont en met vakantie in Rio de Janeiro is. Omdat zij Engels spreekt, een taal die de kinderen verstaan, probeert zij het drietal te kalmeren. ´´Het jongetje van vier jaar huilde veel, hij wist niet waar zijn ouders waren, hij was ontroostbaar``, zegt de Braziliaans-Amerikaanse tegen de pers.
Het wordt me een gesjouw van jewelste die dinsdagavond met die drie kinderen. Logisch dat ze overstuur zijn. Van boot naar grote zaal jachtclub, dan naar kleine zaal jachtclub, dan worden ze overgedragen aan een speciale eenheid van de toeristenpolitie in Rio de Janeiro en gaan ze naar een hospitaal waar een dokter ze onderzoekt. De door de brandweer opgewachte ouders gaan spoorslags naar het politiebureau (foto boven), krijgen er een proces aan hun broek, mogen Brazilië niet verlaten en worden vervolgens verenigd met de kinderen (foto rechtsonder). Vader betaalt nog een borgsom van duizend reais.
Het jacht ligt aan de ketting, zogezegd. Een naar einde van een wereldreis van drie jaar. Het Eindhovense echtpaar doet Brazilië als laatste land op die reis aan voor de terugkeer naar Nederland. Rio de Janeiro is de tweede stopplaats in Brazilië. Eerder lag het Hollandse jacht verankerd in het mooie Recife, in het noorden van het continent.
De gebeurtenis haalt alle landelijke (televisie-)journaals in Brazilië. Waar de commentatoren vooral over vallen is de voor hen laconieke houding van de ouders. Die leggen uit dat de kinderen goed verzorgd achter zijn gelaten, dat er funcionerende radio aanstond. Een Braziliaanse tolk staat het Nederlandse paar bij. Ook de Nederlandse consul in Rio de Janeiro verschijnt ten tonele. ´´Het lijkt erop alsof het de normaalste zaak van de wereld is dat die Nederlanders hun kinderen achterlaten``, aldus de tolk in de Braziliaanse pers. Oorzaak van die uitspraak is het commentaar van de vader die verklaart vaker zo te handelen.
Hoe het ook zij, welke mening een ieder ook heeft, hoe groot de schuld ook mag zijn, één conclusie ligt voor de hand en heeft het meeste gewicht. Volwassenen die drie jaar rond de wereld reizen in een boot met drie jonge kinderen aan boord dienen zich ter dege van bewust te zijn dat in andere landen andere regels gelden. Een goede en gedetailleerde voorbereiding is verplicht. Overigens is ook het alleen achterlaten van kinderen en/of hulpbehoevenden ook in Nederland een strafbaar feit. Meer, Brazilië is hét land van de kinderen. Als een baby maar even huilt, is voor Nederlandse begrippen Leiden in last. Kort door de bocht, oké, maar absoluut niet overdreven. Daarbij zijn de uitlatingen van het echtpaar ook niet zo slim. Zeggen dat ze vaker de kinderen zonder toezicht laten. Dat is kolen op het vuur voor de Brazilianen. Die spreken van een grote schande, van een grove nalatigheid. Cultuurverschil? Ja. Maar er dient, nogmaals, rekening mee gehouden te worden. De rechtszaak zal zonder meer met een en sisser aflopen voor het echtpaar. Het zal blijven bij een reprimande en een boete. De Eindhovenaren gaan echt niet voor maanden een overvolle Braziliaanse smerige cel in. De kinderen zullen hen uiteindelijk redden. Waar moeten die heen tijdens detentie van mama en papa? Een kind kan in principe niet zonder de ouders, vindt de Braziliaan.
O ja, het Nederlandse echtpaar heeft het zeer slecht getroffen met timing van ´de misdaad`. Want een goede dag eerder gebeurt het volgende in het uiterste zuiden van Brazilië, in het voorstadje Canoas van de hoofdstad Porto Alegre van de staat Rio Grande do Sul. Een jongetje van twee jaar wandelt om twee uur ´s nachts met een teddybeertje en een plastic melkflesje moederziel alleen door verlaten straten in de wijk Harmonia. Politiemensen op patrouille die nacht merken het jongetje op en brengen het naar een ziekenhuis. Daar constateert een arts dat er niets aan de hand is. De geschrokken ouders halen hun kind enkele uren later bij de politie op. Ze verklaren dat hij op eigen houtje uit zijn bedje is geklommen en de deur van zijn kamer open heeft gedaan. De buitendeur bleek niet te zijn afgesloten, zodat het kindje ook die wist te openen en de wijde wereld in trok. Ook dit nieuws wordt met verve gebracht op de Braziliaanse televisie. Met commentaar: ´´Hoe belangrijk het toch is goed op de kinderen te letten en vooral buitendeuren goed af te sluiten.``
Twee gevallen zonder ernstige gevolgen. Geen letsels, geen trauma´s. Laat dat het belangrijkste zijn. Want het kan veel en veel erger in Brazilië. Ruim tien jaren geleden in de metropool São Paulo: een vrouw laat haar baby alleen achter in haar huisje. Het kindje ligt in een wieg. De vrouw is arm en moet werken voor een beetje dagelijks brood. Het huis heeft geen electriciteit. Maar moeder is niet voor één gat te vangen. Ze steekt een kaars aan en zet die op één van de zijkanten van de wieg. Het drama valt te raden. De brandende kaars valt in de wieg en de baby verbrandt levend. Nog een drama, ook uit de oude doos. Plaats en jaar onbekend, maar ontegenzeggelijk Brazilië. Hetzelfde liedje. Alleenstaande vrouw gaat werken, laat een baby achter op een bank en twee oudere kinderen in een opgesloten kamer. Kinderen vervelen zich al die uren, kunnen kamer niet uit en gaan op onderzoek. Hé, wat is dit nou? Een doosje lucifers. Dat is leuk speelgoed. Brand ontstaat en ook deze drie vinden de dood. De gewaarschuwde brandweer komt te laat. Brandweerlieden verklaren: ´´We konden niets meer doen, het was afschuwelijk, die doodskreten van de kinderen.`` Wel letsels, fataal, en trauma´s.
Recent. De nacht van zondag 30 op maandag 31 januari 2011. Een driejarige baby komt om tijdens een brand in een barak in een krottenwijk in het westen van São Paulo. Oppasser is de 36-jarige grootvader van het kind. Maar die verlaat de barak en de baby om één uur ´s nachts om naar een feest te gaan. Hij komt pas om half vijf in de vroege ochtend terug en ziet wat er over is van de barak: verkoolde resten (foto linksboven). De baby is volledig in de vlammen opgegaan. De politie slaat de jonge opa uiteraard in de boeien. Hoe het vuur is ontstaan, is onduidelijk.
Gruwelijke voorvallen, die natuurlijk nooit mogen gebeuren, maar tóch gebeuren. Daarom is die Braziliaanse wet met zware sancties over het achterlaten van kroost zonder toezicht zo gek nog niet. En het Eindhovense echtpaar krijgt wat mij betreft in ieder geval een dikke onvoldoende voor het afgeleverde huiswerk ter voorbereiding van haar wereldreis. En voorts zal ik echt niet reppen over een mogelijk brandje in een zeevarend jacht. Beloofd!
Allerlaatste nieuws: volgens het Nederlandse dagblad De Telegraaf komt er geen rechtszaak en is een boete van zo´n 450 euro voldoende (die duizend reais). Het stel kan de reis weer voortzetten. Met de kinderen.